Zoveel partijen, zoveel meningen over cannabis.
De vijftien partijen die in deze stemwijzer genoemd zijn, staan in een aflopende volgorde aangegeven. Hiermee kun je zien welke partijen cannabisvriendelijk zijn of niet. De cannabisvriendelijkste partijen staan in categorie A.
Categorie A: PiratenPartij, Bij1
PiratenPartij
Tot nu toe lukte het de Piraten niet om een Kamerzetel te bemachtigen, maar dat zou deze keer wel eens kunnen lukken. Het verkiezingsprogramma van de PiratenPartij bevat een uitgebreide paragraaf over cannabis. De plannen zijn zeer cannabisvriendelijk. Een aantal citaten:
‘De wietproef is overbodig. Coffeeshops blijken tot de vitale sectoren te horen, sinds ze na 24 uur lockdown weer open gingen. Internationale of Europese verdragen zijn geen belemmering voor legalisatie van cannabis gezien de voorbeelden in het buitenland.’
‘Cannabis (hennep) wordt per direct geschrapt uit de Opiumwet. De plant is vrij te telen en te gebruiken. Er komt een overgangsjaar waarin de huidige situatie met coffeeshops in stand blijft. Het kweken wordt niet meer aangepakt, tenzij de veiligheid in het geding is. In dat overgangsjaar wordt in samenwerking met de cannabissector/gemeenschap regelgeving voorbereid voor de handel en productie van cannabisproducten voor menselijke consumptie (warenwet).’
‘De verkoop van cannabisproducten die THC (>1%) bevatten zal uiteindelijk in speciaalzaken plaatsvinden. Dit kan in de vorm van een (web)winkel (detailhandel) of als horecagelegenheid (coffeeshop). Nederland sluit actief handelsverdragen met landen die een legale cannabisindustrie hebben om internationale cannabishandel en wereldwijde legalisatie te bevorderen.’
‘Er komt een Generaal Pardon voor mensen die veroordeeld zijn voor hennep gerelateerde zaken (tot een bepaalde grens) en strafbladen worden geschrapt.’
BIJ1
De partij van lijsttrekker Sylvana Simons gaat voluit voor legalisering van soft- én harddrugs. De paragraaf over drugsbeleid in het verkiezingsprogramma is kort maar krachtig:
‘We decriminaliseren niet-gewelddadige delicten, zoals drugsdelicten. Teelt, bezit en verkoop van softdrugs worden legaal, zodat de overheid meer zicht heeft op de kwaliteit van drugs. Invoering wordt gereguleerd. Monopolies op teelt van softdrugs door grote bedrijven worden bestreden. Harddrugs worden legaal en door de overheid gereguleerd. Zo kan er beter geadviseerd worden over gebruik van drugs en kunnen mensen met drugsproblematiek eerder worden geholpen.’
Categorie B: D66, SP
D66
Al decennia lang pleit D66 voor legalisering van cannabis. D66 woordvoerders vallen in positieve zin op bij elk Tweede Kamerdebat; ze kennen de materie en praten geen onzin. Dat geldt zeker voor de huidige drugswoordvoerder Vera Bergkamp. Helaas blijft thuisteelt voor niet-medicinaal gebruik ook voor D66 een brug te ver. Toch is de partij zeker cannabisvriendelijk te noemen. Een paar citaten uit het verkiezingsprogramma:
‘Coffeeshops zitten al decennialang in een vreemde spagaat. Softdrugs verkopen mag, softdrugs inkopen of telen mag niet. Hiermee leveren we coffeeshophouders over aan het criminele circuit. Dat kan zo niet langer. Het is een goede zaak dat gemeenten mogen gaan experimenteren met legale telers.’
‘Het is tijd een stap verder te gaan. Alle coffeeshops in Nederland moeten legaal kunnen inkopen, leveren en verkopen, waarbij de softdrugs op kwaliteit wordt getest. Mensen in een coffeeshop moeten weten wat ze roken.’
‘Coffeeshophouders moeten terecht kunnen bij de bank voor een zakelijke rekening. Dit is essentieel voor de legale keten.’
Socialistische Partij (SP)
In de Tweede Kamer trekt de SP vaak samen op met D66 en GroenLinks als het om cannabis gaat. Maar waar GroenLinks burgemeester Femke Halsema in Amsterdam een buitenlanderverbod voor coffeeshops wil invoeren, heeft de SP zich altijd verzet tegen dit waanidee. Een paar citaten uit het SP verkiezingsprogramma:
‘De teelt en de verkoop van softdrugs voor de Nederlandse markt gaan we reguleren en legaliseren. Zo kunnen we drugscriminaliteit tegengaan en de veiligheid van drugs beter controleren. Drugsgebruik ontmoedigen we, maar gebruikers criminaliseren we niet.’
‘Meer onderzoek naar de schade van verschillende typen drugs is nodig om te bepalen of de huidige lijst met verboden drugs zal moeten worden aangepast.’
‘De SP wil slimmer reguleren. De partij wil de teelt reguleren en de verkoop legaliseren. Zo wil de partij criminaliteit tegengaan, voorlichting verbeteren en wiet beter controleren in het belang van de volksgezondheid.’
Volt
Deze jonge, pan-Europese partij, is populair bij studenten en lijkt goede kans te maken in de Tweede Kamer te komen. De paragraaf over drugsbeleid in het verkiezingsprogramma is wat voorzichtig, maar Volt begrijpt dat de drugsoorlog waanzin is. Een paar citaten:
‘Volt wil werken aan het gecontroleerd decriminaliseren of legaliseren van drugs. Het Portugese model heeft namelijk laten zien dat de 'war on drugs' die over de hele wereld gevoerd wordt, niet gewonnen kan worden. Daarom wil Volt toewerken naar een ander systeem, waarin we op basis van gedegen onderzoek het in bezit hebben, de handel en de productie van bepaalde drugs onder bepaalde voorwaarden toestaan. Dit heeft twee grote voordelen. De druk op de handhaving neem af en we kunnen als samenleving beter investeren in preventie en voorlichting. Daarnaast leidt het legaliseren van drugsgebruik niet tot meer drugsgebruik, maar zorgt het wel voor een betere controle van het gebruik.’
Categorie C: GroenLinks, PvdA, PvdD
GroenLinks
Wat een partij lokaal doet is natuurlijk niet altijd hetzelfde als wat een partij landelijk doet. Maar het besluit van GroenLinks burgemeester Femke Halsema om anno 2021 een toeristenverbod voor coffeeshops in te voeren in Amsterdam is zó dom en schadelijk dat de hele partij inboet aan cannabisvriendelijkheid. Het GroenLinks verkiezingsprogramma bevat bovendien geen woord over thuisteelt, vergoeding van mediwiet door zorgverzekeraars of de krankzinnige regels voor coffeeshops. De hele paragraaf:
‘We legaliseren softdrugs en drugs zoals xtc en paddo’s. Tegelijkertijd zorgen we voor betere voorlichting over drugs, net als over roken en alcohol. Door legalisering ondermijnen we het verdienmodel van de georganiseerde misdaad, beperken we slachtoffers door foute drugs, pakken we brandgevaarlijke wietplantages aan en beperken we de milieuschade van afvaldumping.’
Partij van de Arbeid (PvdA)
Op papier zien de cannabis plannen van de PvdA er prima uit, maar in de dagelijkse praktijk is de inzet van de partij minder florissant. Zo blijft de PvdA vasthouden aan het idee dat de staat controle zou moeten hebben over de ‘sterkte’ van cannabis. Een paar citaten uit het verkiezingsprogramma:
‘De PvdA wil verder met de huidige experimenten voor de legalisering van hennepteelt. Er komt een gesloten cannabis-keten waar criminaliteit geen vat op heeft.’
‘Veiligheid en gezondheid staan voorop in het drugsbeleid. Het absurde aan het huidige beleid is dat het schadelijke gebruik van alcohol, tabak en cannabis gelukkig wel aan regels is onderworpen, maar het gebruik van alle zogeheten harddrugs niet. Laten we daarom drugsgebruikers niet langer zien als criminelen, maar hun gezondheid vooropstellen.’
‘Het huidige softdrugsbeleid, waarbij de verkoop van softdrugs wordt gedoogd maar de wietteelt verboden is, werkt criminaliteit in de hand. In ons verkiezingsprogramma zeggen we daarom dat wietteelt legaal moet worden. Dat geeft ons controle over de sterkte van cannabis en hasj en het maakt Nederland veiliger omdat het verdienmodel voor drugsbendes wegvalt. Het levert ook accijnsinkomsten op en bespaart honderden miljoenen op (onnodige) politie en justitiecapaciteit. En het haalt coffeeshops uit het criminele circuit.’
Partij voor de Dieren (PvdD)
Kleine fracties, zoals die van de PvdD, moeten met weinig mensen heel veel dossiers en debatten bijhouden. Je kunt nu eenmaal niet overal tegelijk zijn. De PvdD doet dus niet altijd mee aan debatten over cannabis en coffeeshops, wat het lastig maakt om de mate van cannabisvriendelijkheid te bepalen. In eerdere verkiezingsprogramma’s en debatten sprak de partij zich wel uit voor pragmatisch cannabisbeleid en regulering van de achterdeur. Het nieuwe verkiezingsprogramma biedt weinig duidelijkheid:
‘De overheid draagt zorg voor een goede voorlichting over de gezondheidsrisico's van het gebruik van softdrugs. Er komen geen nieuwe coffeeshops in de buurt van scholen.’
Categorie D: VVD, FvD, DENK, 50PLUS
VVD
Een motie om legalisering van cannabis in het verkiezingsprogramma op te nemen haalde geen meerderheid op het digitale VVD congres in december 2020. Bij een eerder congres sprak tachtig procent van de partijleden zich uit voor het ‘slim reguleren’ van cannabis. Maar de partijtop, Mark Rutte voorop, blijft legalisering of echte vooruitgang echter blokkeren. Rutte blijft cannabis ‘rotzooi’ en ‘ troep’ noemen. De paragraaf over cannabis in het VVD verkiezingsprogramma is lang en verre van cannabisvriendelijk. Een paar citaten:
‘Vasthouden aan de strenge voorwaarden voor de verkoop van softdrugs, waaronder de verkoop van slechts kleine hoeveelheden en slechts aan volwassen personen die in het bezit zijn van een Nederlands paspoort.’
‘Sluiting van coffeeshops die zich niet aan de regels houden of van verkooppunten die leiden tot overlast op straat. Behaalde winsten worden bij sluiting standaard afgepakt. Maximumstraffen voor productie, handel en export van illegale drugs worden verdubbeld. Ook moet het niet meer mogelijk zijn weg te komen met een taakstraf voor deze delicten.’
‘Softdrugs kunnen alleen als sluitstuk van een harde, creatieve en succesvolle criminaliteitsaanpak gecontroleerd worden gereguleerd. Dit kan ook alleen wanneer de schadelijkheid (giftigheid, verslavingsrisico, maatschappelijke effecten) in gereguleerde omstandigheden beperkt is, wanneer het maatschappelijk draagvlak voor het verboden houden van het middel laag is en de handhaving van een verbod een inspanning vraagt die in redelijkheid niet van de overheid kan worden gevraagd. De uitkomsten van het lopende ‘experiment gesloten coffeeshopketen’ wachten we af voordat eventuele nieuwe stappen kunnen worden gezet in de richting van regulering van de kweek van en handel in softdrugs.’
Forum voor Democratie (FvD)
Toen Theo Hiddema nog bij Forum zat, voer de partij een duidelijke koers: vóór regulering en zo mogelijk legalisering van cannabis. Als kleine fractie kan Forum lang niet alle debatten bijwonen, maar Baudet doet er wel erg weinig. Ook de vele personele wisselingen maken het moeilijk om de cannabisvriendelijkheid van FvD te beoordelen. Citaat uit het verkiezingsprogramma: ‘Forum voor Democratie is voor modernisering van het softdrugsbeleid en geleidelijke legalisering van softdrugs. FvD is voor meer aandacht voor verslavingsbehandeling en wil overlast harder aanpakken.’
DENK
De oprichters van DENK waren eerder Tweede Kamerlid van de PvdA en hun ideeën over cannabisbeleid zijn vergelijkbaar, maar strenger. Citaat uit het verkiezingsprogramma: ‘Gedoogbeleid rondom cannabis reguleren, gecombineerd met een stevig ontmoedigingsbeleid.’
50PLUS
Henk Krol opende ooit de vestiging van medical social club Suver Nuver in Eindhoven en is voorstander van legalisering van cannabis. Nu hij weg is bij 50PLUS is het afwachten hoe cannabisvriendelijk de partij nog is. Positief is dat 50PLUS vergoeding van mediwiet door zorgverzekeraars bepleit. Citaat uit het verkiezingsprogramma:
‘Duidelijk en integraal ontmoedigingsbeleid op alcohol, drugs en roken. 50PLUS wil softdrugs uit de criminele sfeer halen door nederwietteelt te legaliseren onder zeer strenge en strikte voorwaarden en met vergunning. Geen lokale experimenten, maar invoering in één keer voor geheel Nederland. Experimenten zorgen voor rechtsongelijkheid en verwarring. Stevig toezicht op verkooppunten. Hierbij zijn het leeftijdscriterium (vanaf 18 jaar), het niet aanwezig zijn van harddrugs en de afstand tot scholen (minimaal 500 meter) van belang. Vergoeding van medicinaal gebruik van o.a. wiet wordt opgenomen in het nieuwe zorgstelsel.’
Categorie E: PVV, JA21
PVV
Keihard optreden en niet reguleren, laat staan legaliseren. Dat is de samenvatting van de uitspraken en visie van de PVV op ons cannabisbeleid. In het PVV verkiezingsprogramma 2021-2025, ‘Het gaat om u’, ontbreken de woorden cannabis en hennep. Drugs komt twee keer voor; zie citaten hieronder. Partijleider Geert Wilders vermijdt het onderwerp cannabis en coffeeshops, maar in debatten en bij stemmingen laat de PVV een duidelijk gezicht zien: vóór meer drugsoorlog en keiharde repressie. Uitzondering op de regel is medicinale cannabis. Citaten uit het verkiezingsprogramma:
'De krantenbezorger wordt soms letterlijk van de weg gedrukt door de drugskoerier.'
'Harde aanpak drugscriminaliteit.'
'De PVV wil een zerotolerancebeleid waarbij criminelen worden opgepakt en langdurig in de cel worden gezet.'
JA21
heeft niet gereageerd op de stemwijzer vragenlijst De partij van opgestapt Forum voor Democratie boegbeeld Annabel Nanninga en partij-hopper Joost Eerdmans heeft een verkiezingsprogramma ‘Het juiste antwoord’. Daarin staat niets over softdrugs, cannabis, coffeeshops, thuisteelt of regulering. Wel veel ronkende war on drugs retoriek. Qua cannabisvriendelijkheid is JA21 vergelijkbaar met de PVV: niet.
Enkele citaten:
‘De georganiseerde criminaliteit, zoals drugs-, wapen-, vrouwenhandel, mensensmokkel, fraude en witwassen, ondermijnt en ontwricht de Nederlandse samenleving.’
‘Nederland is het wereldwijde doorgeefluik van harddrugs zoals cocaïne, en daarnaast de grootste producent en exporteur ter wereld van synthetische drugs.’
‘JA21 wil dan ook actief inzetten op “patsercontroles”, het opsporen, controleren en innemen van onverklaarbare luxegoederen zoals dure auto’s, merkkleding en sierraden, en “naming and shaming”.’
Categorie F: CDA, ChristenUnie, SGP
CDA
Wie cannabis haat en heilig gelooft in de war on drugs, kan het beste op een christelijke partij stemmen. De christenen vinden dat God zich heeft vergist toen Hij de cannabisplant schiep. Het CDA is gespecialiseerd in hysterische uitspraken over cannabis en coffeeshops. Die gaan we hier niet herhalen. Deze citaten uit het verkiezingsprogramma zijn erg genoeg:
‘Wij willen een duidelijke kentering in het drugsbeleid en een einde aan de normalisering en de romantiek van drugs en drugsgebruik. Legalisering van soft- en harddrugs is niet aan de orde.’
‘Met een uitsterfbeleid voor coffeeshops dringen we het aantal verkooppunten terug, te beginnen met een wettelijk afstandscriterium tot scholen en sportvoorzieningen. We introduceren een nieuw sluitingscriterium om de concentratie van te veel coffeeshops in een klein gebied tegen te gaan.’
‘Drugscriminelen kiezen voor ons land vanwege het milde strafklimaat. Daarom worden de straffen voor drugshandel en druggerelateerde delicten verhoogd en meer in lijn gebracht met ons omringende landen.’
ChristenUnie (CU)
Op sommige gebieden is de ChristenUnie progressiever en barmhartiger dan het CDA. Niet op het gebied van cannabis. Recent startte de partij zelfs een campagne voor ‘een drugsvrij Nederland’. In het verkiezingsprogramma staat onder het kopje ‘Bestrijding (soft)drugs’:
‘Drugsgebruik is niet onschuldig omdat het leidt tot verslaving en daarbij behorende gezondheidsklachten. Zo zorgt verslaving onder jongeren voor een verslechterd toekomstperspectief van de jonge gebruikers. Het huidige gedoogbeleid heeft ervoor gezorgd dat Nederland als poort van Europa een heel gunstig vestigingsklimaat heeft voor illegale drugshandel. We worden dagelijks geconfronteerd met de ernstige gevolgen daarvan. De ChristenUnie wil het gedoogbeleid volledig afschaffen en alle drugsgerelateerde criminaliteit met wortel en tak uitroeien.’
Staatskundig Gereformeerde Partij (SGP)
De betrouwbaarste steunpilaar van de war on drugs in het Nederlandse parlement. Voor de SGP is cannabis een duivels kruid. Citaten uit het verkiezingsprogramma:
‘Het kabinet begint een internationale campagne die de reputatie van Nederland als ‘wietwalhalla’ bijstelt en waarschuwt voor gigantische schadelijke impact van drugsgebruik op mens en milieu. Het gedoogbeleid is niet alleen slecht voor drugsgebruikers zelf, maar de hele maatschappij ondervindt er negatieve gevolgen van. We stoppen daarom met gedogen en gaan de wet handhaven. Coffeeshops worden gesloten.’
‘Legaliseren van drugs is een schijnoplossing. De productie en verkoop van drugs blijft strafbaar. Het onderscheid tussen soft- en harddrugs moet verdwijnen. Beide zijn verslavend en schadelijk voor de gezondheid.’
Dit is een bewerkte vorm van het eerder verschenen artikel uit De Nationale Cannabis Krant.
1 januari 2021